Κυριακή 27 Φεβρουαρίου 2011

Ονταλάρ Τζαμί

Odalar Camii




Βρισκόταν στην περιοχή του Salmatobruk, λίγο πιο κάτω από τη μονή της Χώρας, Λίγο πιο πάνω από το Kefeli, αρκετά κοντά στη σημερινή εκκλησία της Παναγίας των Ουρανών και δίπλα στο Kasim Aga Mescidi.

Δεν είναι δυνατή μια οριστική ονοματοθεσία του κτηρίου, υπάρχουν πολλές και διαφορετικές απόψεις για το ποιο ήταν το όνομά του .Ο Semavi Eyice υποστηρίζει ότι ήταν το μοναστήρι της Πέτρας, άλλοι λένε ότι μπορεί να ήταν η μονή της Θεοτόκου της Κελλαραίας και πολλές άλλες απόψεις που καμμιά δεν έχει αποδειχτεί.

Το κτίσμα πρώτη φορά χτίζεται περίπου τον 7ο αι.υπάρχει αβεβαιότητα και στο πως ήταν η αρχική του μορφή ακριβώς. Πάντως ήταν μια μεγαλοπρεπής κρύπτη περίπου 2Χ4 μέτρα αργότερα γύρω στον 12ο αι. πάνω στην παλιά κατασκευή χτίζεται μια εκκλησία, η οποία κάηκε το 1203.Από τα ερείπια του κτηρίου μπορούμε να υποθέσουμε ότι επρόκειτο για μοναστήρι. Το κάτω μέρος πάντως έμεινε να χρησιμοποιείται και ως ταφικό μνημείο.

Το 1475 η εκκλησία παραχωρήθηκε στους Λατίνους και λειτουργούσε ως Saint-Marie,δίπλα στην εκκλησία υπήρχε μοναστήρι διευθυνόμενο από Δομηνικανούς .

Σε μια γραπτή έκθεση του καρδινάλιου Demarchis που την επισκέφθηκε το 1622 αναφέρεται ότι η εκκλησία βρισκόταν σε κατάσταση ερείπωσης. Το 1636 ο ναός κλείνει οριστικά.

Το 1640 ο μεγάλος Βεζύρης Kemankes Kara Mustafa Pasa μετέτρεψε το κτήριο σε τζαμί με το όνομα Odalar από τους θαλάμους των Γενιτσάρων που βρίσκονταν στην περιοχή και έδιναν και το όνομά της.

Στις 2 Ιουλίου 1919 σε μεγάλη φωτιά που κατέκαψε την περιοχή κάηκε και η εκκλησία και για μεγάλο διάστημα έμεινε ερείπια. Το 1935 ερευνήθηκε από τον P. Schazmann έτσι βγήκαν στην επιφάνεια τοιχογραφίες που υπήρχαν ,από την κάτω εκκλησία η απεικόνιση της Δέησης και οι φιγούρες του αγίου Μερκουρίου και του Παντοκράτορα, στην επάνω εκκλησία σκηνές από την ζωή της Παναγίας και από την κρύπτη η εικόνα της ένθρονης Παναγίας με αγγέλους γύρω της.

Το κτίσμα πάντως εγκαταλείφθηκε τελείως έτσι ώστε τη δεκαετία 1950 να ξεφυτρώσουν πάνω στα ερείπια gecekondu (πρόχειρες κατασκευές που φιλοξενούσαν τους εσωτερικούς μετανάστες),έτσι το κτήριο εξαφανίστηκε.



Σήμερα αν κάποιος περιδιαβεί το χώρο το μόνο που θα δει αν προσέξει πολύ είναι κάποια ερείπια κάτω από αυτές τις πρόχειρες κατασκευές που υπάρχουν ακόμα και σήμερα. Κι από τις τοιχογραφίες μπορεί να δει την υπέροχη απεικόνιση του αγίου Μερκουρίου που διασώζεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Κων/πολης.


Πέμπτη 24 Φεβρουαρίου 2011

Παλιά Κωνσταντινούπολη (Φωτογραφίες)





Υδραγωγείο του Ουάλεντος

eski-istanbul-resimleri-1.jpg

Πύργος του Γαλατά


Σοκάκι στο Ζευρέκ

                                   Το Μπλε Τζαμί από τον Μαρμαρά στα 1900

                                                                     Δρόμος της Πόλης


Φανάρι-Μεγάλη του Γένους Σχολή


Πλατεία στο τζαμί του Βαγιαζήτ και στο βάθος ο πύργος του Βαγιαζήτ

                                                       Καφενείο

Σάββατο 19 Φεβρουαρίου 2011

Ναός της Αγίας Θέκλης-Toklu dede Mescidi

Ο ναός αυτός βρισκόταν στην περιοχή του Αϊβάν Σαράι,στο βορειοδυτικό άκρο της Κων/πολης.
Από τα γραφόμενα της Άννας Κομνηνής φαίνεται ότι τον ναό τον έκτισε ο Ισαάκιος Κομνηνός(1057-1059) γυρνώντας μετά από εκστρατεία εναντίον των Πατζινάκων και σωζόμενος ως θαύματος αυτός και ο στρατός του από φοβερή καταιγίδα στις 24 Σεπτεμβρίου που είναι ημέρα μνήμης της Αγίας Θέκλης. Ο ναός ήταν περικαλλής και πολυδάπανος.
Ο συνεχιστής όμως του Θεοφάνη αναφέρει ότι στα χρόνια του Θεόφιλου που βασίλευσε 229 χρόνια πριν τον Ισαάκιο η κόρη του Θέκλα ίδρυσε ευκτήριο στην περιοχή του παλατιού των Βλαχερνών το οποίο ήταν ευμορφώτατο και εκεί "τον βίον ούσα κλινοπετής εξέλιπεν".Ότι ο ναός περικλειόταν από τον περίβολο του παλατιού των Βλαχερνών φαίνεται και από τον Νικήτα Χωνιάτη.



Ο ναός στα χρόνια του Πασπάτη(19ος αι.) ήταν ένα μικρό επίμηκες κτίσμα,ξυλόστεγο,μήκους 20 και πλάτους 9 βημάτων,κοντά στο αγίασμα των Βλαχερνών από το οποίο το χώριζαν ξύλινα σπίτια.Το εσωτερικό του ναού ήταν γυμνό και έφερε μόνο αραβικά γράμματα. Στη μεγάλη πόρτα του ναού υπήρχε το όνομα του Τοκλού Ιμπραχήμ Δεδέ του οποίου ο τάφος είναι έξω της πύλης των Βλαχερνών ανάμεσα στο Ηράκλειο και Λεόντιο τείχος.
Ο ναός μετατράπηκε σε τζαμί αμέσως μετά την Άλωση



Η παραπάνω φωτογραφία είναι από τις σπάνιες που υπάρχουν και δείχνουν πώς ήταν ο ναός. Στη διάρκεια του 20ου αι. κάποια απομεινάρια της αψίδας και των νότιων τοίχων γκρεμίστηκαν από τον ιδιοκτήτη.Την περίοδο αυτή ήρθαν στο φως και κάποιες τοιχογραφίες των αγίων Ελευθερίου, Αβέρκιου, Πολύκαρπου, Σπυρίδωνα, Προκόπιου και Νικήτα.
Τα τελευταία ερείπια του ναού εξαφανίστηκαν τη δεκαετία του 1970.

Πέμπτη 17 Φεβρουαρίου 2011

Στήλη του ΜαρκιανούKıztaşı 2

Ο συγγραφέας του βιβλίου "Κωνσταντινιάς"(1824) αναφέρει οτι οι Οθωμανοί δια της ονομασίας Kiztasi διεφύλαξαν το νόημα της στήλης. Αυτή η στήλη στα χρόνια του Μ. Κωνσταντίνου ήταν μια στήλη της Αφροδίτης η οποία είχε την δύναμη, όπως λέει ο Κωδινός, να ξεχωρίζει τις καθαρές παρθένες και τις μη καθαρές.Το άγαλμα αυτό, αναφέρει ο Σκαρλάτος Βυζάντιος στο τρίτομο έργο του"Κωνσταντινούπολις"(1851) ,το συνέτριψε η γυναικαδέλφη του Ιουστίνου του Νεωτέρου, γιατί επομπεύθη κι αυτή περνώντας από εκεί έφιππος καθώς επέστρεφε από το λούμα των Βλαχερνών.

Ο P. Gyllius αναφέρει ότι γύρω στο 1540 η περιοχή όπου βρισκόταν η στήλη ανήκε στους Γενιτσάρους και γι' αυτό είχε συνεχή φροντίδα.Στους κατοπινούς αιώνες βρέθηκε να΄ναι κλεισμένη στον κήπο ενός σπιτιού και για αυτό το λόγο όχι κι εύκολα προσβάσιμη. Το 1908 σε φωτιά που ξέσπασε στην περιοχή η στήλη έμεινε στη μέση άδειου χώρου.Το 1912 στα πέριξ αυτής βρέθηκε μεγάλος αριθμός κιόνων και κιονοκράνων. Όταν αναμορφώθηκε από την αρχή η περιοχή, η στήλη έμεινε το κεντρικό σημείο μιας πλατείας, όπως είναι και σήμερα.

Τετάρτη 16 Φεβρουαρίου 2011

Στήλη του Μαρκιανού - Kıztaşı



Η στήλη του Μαρκιανού ( στα τουρκικά Kıztaşı )


Στη Βυζαντινή εποχή ήταν στη δυτική πλευρά του 4ου λόφου της πόλης , στη ΒΔ διασταύρωση της Μέσης Οδού , στη ΧΙ ρεγεώνα . Σύμφωνα με τη λατινική επιγραφή στη βάση της στήλης , ο έπαρχος της πόλης Τατιανός Δέκιος τοποθέτησε τη στήλη προς τιμήν του αυτοκράτορα Μαρκιανού ( 450-457 ) . Σύμφωνα με τον ιστορικό της τέχνης J. Kollwitz , η στήλη ανυψώθηκε το 452 μ.Χ.


Στην κορυφή της στήλης υπήρχε άγαλμα του αυτοκράτορα Μαρκιανού , που δεν είναι βέβαιο πότε γκρεμίστηκε . Σύμφωνα με ορισμένους ιστορικούς τέχνης το άγαλμα του Μαρκιανού βρίσκεται στο Μπάρι και είναι ύψους 5 μέτρων .


Η στήλη κατασκευάστηκε από γρανίτη .  Έχει ύψος 10 μέτρα . Σήμερα στην κορυφή της υπάρχει κορινθιακό κιονόκρανο με αετούς στις τέσσερις γωνίες , που έπαθε ζημιές κατά το σεισμό του 1894 .



Στη βόρεια πλευρά της βάσης , που είναι μαρμάρινη , χαράχτηκε αναθηματική επιγραφή με δύο Νίκες που φέρουν ασπίδα . Από εκεί προέρχεται το τουρκικό όνομα της στήλης ( Kıztaşı, δηλαδή η πέτρα της κόρης )
Στην ανατολική και δυτική πλευρά χαράχτηκε μονόγραμμα του Χριστού μέσα σε στεφάνι , ενώ στη νότια πλευρά της βάσης σταυρός μέσα σε στεφάνι .


















Παρασκευή 11 Φεβρουαρίου 2011

Πέμπτη 10 Φεβρουαρίου 2011

Η Κωνσταντινούπολη κατά τη Βυζαντινή περίοδο


Για να μεγεθύνετε την εικόνα κάντε διπλό αριστερό κλικ πάνω στο χάρτη










Τετάρτη 9 Φεβρουαρίου 2011

Τα τείχη της πόλης

Τα Τείχη της Κωνσταντινούπολης



Το 667 π.Χ. ο Βύζαντας από τα Μέγαρα έχτισε το Βυζάντιο ανάμεσα στον Κεράτιο Κόλπο, το Βόσπορο και τη θάλασσα του Μαρμαρά . Προς τη μεριά της ξηράς , προς τη Θρακική πεδιάδα , έχτισε το πρώτο τείχος της πόλης . Το τείχος αυτό ήταν πολύ μικρότερο από αυτά που χτίστηκαν αργότερα για την Κωνσταντινούπολη  .



Η πρώτη επέκταση του τείχους έγινε από το Σεπτίμιο Σεβήρο , η δεύτερη από τον Κωνσταντίνο το Μεγάλο , όταν έχτισε την Κωνσταντινούπολη ( 324-330 ) και την έκανε πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας και η τρίτη από τον αυτοκράτορα Θεοδόσιο τον Α` , επειδή η πόλη είχε επεκταθεί .


Τα σημερινά τείχη είναι της εποχής του Θεοδοσίου . Η κατασκευή τους άρχισε το 408 , επισκευάστηκαν μετά από ένα σεισμό και απέκτησαν την τελική μορφή τους το 448 μ.Χ.



Τα αρχικά τείχη είχαν μήκος 6 χιλιομέτρων . Τα τείχη του Θεοδοσίου χτίστηκαν 1500 μέτρα δυτικά από τα τείχη του Κωνσταντίνου και ένωσαν τις Βλαχέρνες (ΒΑ) με την Προποντίδα (ΝΔ) .



Τα τείχη χτίστηκαν ως διπλή οχυρωματική γραμμή . Μπροστά υπήρχε αμυντική τάφρος , μετά το έξω ή μικρό τείχος , ύστερα περίβολος 15-20 μέτρων και πιο μέσα το μέγα τείχος ή κυρίως τείχος .

Η τάφρος είχε βάθος 10 μέτρων και πλάτος 21 μέτρων . Απείχε από το έξω τείχος 15 με 17 μέτρα .
Το έξω τείχος είχε ύψος 7 με 8,5 μέτρα και 96 πύργους : κάθε 50 μέτρα υπήρχε πύργος ύψους 10 μέτρων .
Το έσω τείχος είχε ύψος 10 με 13 μέτρα και 96 πύργους . Κάθε 60 με 70 μέτρα υπήρχε πύργος ύψους 19 μέτρων .




Στο χερσαίο τείχος υπήρχαν 10 πύλες , μια πολιτική και μια στρατιωτική εναλλάξ , και μια πύλη για τον αυτοκράτορα , η Χρυσή Πύλη .
Οι πολιτικές πύλες ( Αγίου Ρωμανού , Ρηγίου , Σηλυμβρίας , Χαρισίου ήταν ανοιχτές μέχρι το μεσημέρι .
Οι στρατιωτικές πύλες οδηγούσαν μόνο στον περίβολο ανάμεσα στα τείχη . Ήταν αριθμημένες από Νότο προς Βορράν : Πύλη του Πρώτου , του Δευτέρου , του Τρίτου , του Τετάρτου και του Πέμπτου .



Επίσης υπήρχαν κάποιες μικρότερες πύλες γνωστές ως πυλίδες . Τις χρησιμοποιούσαν οι στρατιώτες, για να ανεβοκατεβαίνουν στα τείχη, οι  αγγελιαφόροι ή οι μυστικοί καλεσμένοι ή επισκέπτες του αυτοκράτορα και οι μοναχοί για να πηγαινοέρχονται στα μοναστήρια. Μια από αυτές τις πυλίδες ήταν και η γνωστή, για τον τραγικό της ρόλο στην άλωση της Πόλης το 1453 , Κερκόπορτα ή όπως λεγόταν αλλιώς Ξυλόκερκος Πόρτα .





Τον 5ο αιώνα ο αυτοκράτορας Ζήνων έχτισε το Επταπύργιο . Το οχυρό παραμελήθηκε και κατέρρευσε . Το ξαναέχτισαν το 10ο αιώνα , καταστράφηκε στην άλωση της Πόλης το 1204 και το ξαναέχτισε ο αυτοκράτορας Ιωάννης ΣΤ` Κατακουζηνός το 1350 .
Λίγα χρόνια πριν την άλωση της Πόλης το 1453 , προστέθηκαν δύο πύργοι    και ονομάστηκε επταπύργιο . Από τους Οθωμανούς ονομάστηκε Γεντί Κουλέ και αργότερα έγινε φυλακή , όπου φυλακίστηκαν πολλοί διάσημοι , Οθωμανοί υπήκοοι , αλλά και ξένοι .



Τα τείχη στην θάλασσα ήταν μικρότερα αλλά ήταν χτισμένα ακριβώς δίπλα της , ώστε να μην μπορεί να αποβιβαστεί ο εχθρός αν έκανε επίθεση από τη θάλασσα. Τα τείχη ήταν μονά σε όλο τους το μήκος . Μόνο στη συνοικία του Πετρίου στον Κεράτιο ήταν διπλά .



Τα θαλάσσια τείχη είχαν πάχος 3 με 4 μέτρα ενώ το ύψος τους ήταν 10 μέτρα στον Κεράτιο κόλπο και 13 με 15 μέτρα στη Θάλασσα του Μαρμαρά . Και στα παράκτια τείχη υπήρχαν πύργοι, ύψους περίπου 13 με 15 μέτρων, αλλά δεν ήταν σε ορισμένα διαστήματα , όπως στα χερσαία τείχη .






Οι πύλες στα θαλάσσια τείχη  ήταν μικρότερες από αυτές στα χερσαία τείχη . Λειτουργούσαν κυρίως ως εμπορικές για τους εμπόρους και για εφοδιασμό για τα στρατεύματα από τη θάλασσα .



 Για την ασφάλεια του Κερατίου κόλπου οι Βυζαντινοί  έκλειναν το στόμιο του κόλπου με μια βαριά σιδερένια αλυσίδα που έφτανε μέχρι τη συνοικία του Γαλατά .



Η ισχυρή διπλή σειρά των τειχών προστάτεψε την πόλη και κατά συνέπεια την Αυτοκρατορία σε πολλές πολιορκίες μέσα στους αιώνες . Γι` αυτό οι Βυζαντινοί τα έλεγαν θεοφύλακτα. Για μια μόνο φορά , το 1453, οι Οθωμανοί Τούρκοι , με τη χρήση ισχυρού πυροβολικού, τα διέσπασαν και κατέλαβαν την πόλη, καταλύοντας έτσι και τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία.