Τετάρτη 31 Αυγούστου 2011

Οδός Βαγδάτης-Bağdat Caddesi (Çiftehavuzlar)

Η οδός Βαγδάτης στο ύψος της συνοικίας Çiftehavuzlar το 1930

Η Kωνσταντινούπολη στον κινηματογράφο- Istanbul sinemada










Ah guzel Istanbul, δράμα του 1966 σε σκηνοθεσία Atif Yilmaz.




Με τον ίδιο τίτλο γυρίστηκε ταινία, επίσης δράμα και το 1981 σε σκηνοθεσία Omer Kavur.



Istanbul sokaklarinda, δράμα και μιούζικαλ του1931 σε σκηνοθεσία Muhsin Ertugrul και ανάμεσα στους ηθοποιούς ο Περικλής Γαβριηλίδης.


Με τον ίδιο τίτλο γυρίστηκε ταινία και το 1964 σε σκηνοθεσία Kemal Kan.

Τετάρτη 24 Αυγούστου 2011

Ανάκτορο Μπεϊλέρμπεϊ-Beylerbeyi Sarayı






Το ανάκτορο Μπεϊλέρμπεϊ βρίσκεται στην ασιατική ακτή του Βοσπόρου , ακριβώς δίπλα στην πρώτη κρεμαστή γέφυρα .

Τρίτη 23 Αυγούστου 2011

Παναγία Ελπίδα Κοντοσκαλίου-Panayia Elpida Kumkapı

Photo


Παναγία Ἐλπίδα Κοντοσκαλίου

Ἀπὸ τὶς τέσσερις μεγάλες ἐκκλησίες στὸ Κοντοσκάλι, ποὺ κάηκαν τὸ 1660, ὁ Ἅγιος Νικόλαος καὶ ὁ Ἅγιος Ἰωάννης χάθηκαν, δὲν ξαναχτίσθηκαν ποτέ, ἡ Παναγία Ἐλπίδα, ὡστόσο, ὕστερα ἀπὸ παρέμβαση τοῦ πρέσβη τῆς Ῥωσίας Νικήτα Ἀλεξίοβιτς ὄχι μόνον ἀνοικοδομεῖται γύρω στὰ 1680, ἀλλὰ τῆς παρέχεται, ἐκ μέρους τῆς Ῥωσικῆς κυβερνήσεως, καὶ ἐτήσια χρηματικὴ χορηγία (Μ. Γεδεών).
Τὸ 1719 ἀποτεφρώνεται ξανὰ καὶ εἶναι ἄγνωστο ἂν στὴν μεγάλη πυρκαγιὰ τοῦ 1762 εἶχε ἤδη ἀνεγερθεῖ ναός· τὸ βέβαιον εἶναι ὅτι ἡ ἐκκλησία κατακαίγεται τὸν Αὔγουστο τοῦ 1865 καὶ γιὰ τριάντα ὁλόκληρα χρόνια οἱ ἐνορίτες τελοῦν τὰ θρησκευτικά τους καθήκοντα μέσα σὲ ἕναν ξύλινο ναΐσκο ποὺ ἔχει ἀνεγερθεῖ στὸν περίβολο τῆς ἐκκλησίας.
Στὶς 4 Ἰουνίου 1895 καὶ ἀφοῦ πρῶτα ἐκδίδεται τὸ εἰδικὸ σουλτανικὸ φιρμάνι ποὺ ἐπιτρέπει τὴν ἀνοικοδόμηση, τίθεται ὁ θεμέλιος λίθος αὐτῆς τῆς ἐκκλησίας, ποὺ θεωρεῖται μία ἀπὸ τὶς ὡραιότερες, ἐν ζωῇ, ἐκκλησίες τῆς Πόλης καὶ ἀπέχει λίγα μονάχα βήματα ἀπὸ τὴν ἐντυπωσιακή ἐπίσης Ἅγια Κυριακή.
Χαρακτηριστικὸ δεῖγμα τῶν ἀρχιτεκτονικῶν τάσεων τῆς ἐποχῆς, τὸ λαμπρὸ αὐτὸ οἰκοδόμημα μὲ τὸ σοβαρό, αὐστηρὸ μπαρόκ, τὸ ὁποῖο χτίστηκε ἀπὸ τὰ χέρια τῶν Θρακιωτῶν μαστόρων τῆς ἐνορίας, ἐπιβάλλεται καὶ ὑποβάλλει μὲ τὸ μέγεθος καὶ τὴν ἁρμονική του σύνθεση, μὲ τὸν λαμπρὸ διάκοσμο καὶ τὴν εὐγένεια τῆς ὅλης σύλληψης.
Ἡ Παναγία Ἐλπίδα εἶναι, κατὰ πᾶσαν πιθανότητα, χτισμένη στὸν ἴδιο χῶρο ὅπου ὑπῆρχε ἡ Μονὴ τῆς Βεβαίας Ἐλπίδας (14ος αἰώνας), οἰκοδόμημα ποὺ συνδέεται μὲ μεγάλα παλαιολόγεια ἀρχοντόσογα, ὅπως οἱ Φιλανθρωπηνοί.
Δυστυχῶς σήμερα ἡ κατάσταση τοῦ ναοῦ δὲν εἶναι καλή. Οἱ καταστροφές, κυρίως ἀπὸ τὴν ὑγρασία, εἶναι μεγάλες, ὅπως φαίνεται στὴν εἰκόνα τοῦ Παντοκράτορος καὶ στὶς τοιχογραφίες καὶ τὸ ποσὸν ποὺ θὰ χρειαστεῖ γιὰ τὴν ἀνακαίνισή του, ἂν κρίνει κανεὶς καὶ ἀπὸ τὴν κατάσταση τοῦ ἐξωτερικοῦ, θὰ πρέπει νὰ εἶναι σεβαστό.

Photo

Ἰσμήνη Καπάνταη
Ἐκκλησίες στὴν Κωνσταντινούπολη
Νικόλαος Γκίνης – Κωνσταντῖνος Στράτος

Ιστοσελίδα Οικουμενικού Πατριαρχείου
Ιεροί Ναοί Κωνσταντινουπόλεως

Δευτέρα 15 Αυγούστου 2011

Παναγία Μουχλιώτισσα

Photo


Ἡ Παναγία τοῦ Μουχλίου

Ἀνάμεσα στὴ Μεγάλη τοῦ Γένους Σχολὴ καὶ στὸ Ἰωακείμιο Παρθεναγωγεῖο στὸ Φανάρι, λίγο πιὸ πάνω ἀπὸ τὸ μετόχι τοῦ Παναγίου Τάφου, βρίσκεται ὁ ναὸς τῆς Παναγίας τοῦ Μουχλίου.
Γύρω ἀπὸ τὴν ἐτυμολογία τοῦ ὀνόματος εἶχε ἀναπτυχθεῖ παλαιότερα μία μικρὴ φιλολογία. Ὁ Σ. Κουγέας εἶχε ὑποστηρίξει ὅτι τὸ ὄνομα προέρχεται ἀπὸ τὸ Μουχλίον τοῦ Μυστρᾶ ἀπ᾽ ὅπου κάτοικοι ἦρθαν καὶ ἐγκαταστάθηκαν τὸ 1242 σ᾽ αὐτὴ τὴν περιοχὴ τοῦ Φαναριοῦ. Ὁ Η. Gregoire, ὁ Μ. Λάσκαρης καὶ ὁ μητροπολίτης Ἡλιουπόλεως Γεννάδιος, δέχονται ἐξελληνισμὸ τῆς σλαβικῆς λέξης mogyla, ποὺ ἦταν ἀρκετὰ διαδεδομένη στὶς ἑλληνικὲς περιοχές. Πράγματι ἡ ἐκκλησία ἔφερε τὰ σχετικὰ ὀνόματα Παναγία τῶν Μογγολίων, τῶν Μουγουλίων, κοινῶς τοῦ Μουχλίου, τοῦ Μουχλιοῦ καὶ Μουχλιώτισσα (Πασπάτης).
Τὸ ἱστορικὸ τοῦ ναοῦ δίνει καὶ τὴν ἐξήγηση τοῦ ὀνόματος: «ἱδρύτρια θεωρεῖται ἡ Μαρία Παλαιολογίνα, κόρη τοῦ Μιχαὴλ Η´ τοῦ Παλαιολόγου (1261-1282). Ἡ Μαρία εἶχε παντρευτεῖ τὸν διάδοχο τῶν Μογγόλων Χολαγκοὺ ἢ Ἀπαγᾶν (Παχυμέρης), ἀλλὰ μετὰ τὸ θάνατο τοῦ συζύγου της ἐπέστρεψε στὴν Κωνσταντινούπολη καὶ ἵδρυσε τὴ μονὴ καὶ τὸ ναὸ (πιθανότατα τὸ 1285). Γιὰ τὴν ἵδρυση τῆς μονῆς ὑπάρχει καὶ σημείωση στὸν κώδικα Paris. gr. 2625.
Ὅπως προκύπτει ἀπὸ τὶς πηγὲς ἡ μονὴ τοῦ Μουχλίου κτίστηκε πάνω στὰ ἐρείπια τοῦ παλαιότερου μοναστηρίου τῆς Θεοτόκου τῆς Παναγιωτίσσης, πού, καθὼς φαίνεται, εἶχε καταστραφεῖ ἀπὸ τοὺς Λατίνους (Πασαδαῖος). Ἡ Μαρία Παλαιολογίνα ἀγόρασε ὁλόκληρη τὴν περιοχὴ μὲ τοὺς ἀμπελῶνες καὶ τὰ οἰκήματα, ἀνακαίνισε ὁρισμένα κτίρια καὶ ἄλλα ἔκτισε ἐκ βάθρων καὶ ὀργάνωσε γυναικεία μονή. Ἀφιέρωσε σ᾽ αὐτὴ κειμήλια, πολύτιμα σκεύη, βιβλία, κτήματα στην Κωνσταντινούπολη καὶ τὴ Ῥαιδεστὸ καὶ ξόδεψε ὅλη της τὴν περιουσία. Αὐτὲς τὶς πληροφορίες παίρνουμε ἀπὸ συνοδικὸ ἔγγραφο τοῦ 1351 (Miklosich καὶ Muller, τoμ. Α´, 312-15), σύμφωνα μὲ τὸ ὄποιο τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο ἀποφασίζει να ἐπιστραφῇ ὅλη ἡ περιουσία στὸ γυναικεῖο μοναστήρι ἀπὸ τὸν σφετεριστὴ γαμβρὸ τῆς Μαρίας Παλαιολογίνας Ἰσαάκιο Παλαιολόγο - Ἀσάνη. O Ἄσάνης εἶχε διορισθεῖ ἀπὸ τὴν Μαρία μὲ χρυσόβουλλο ἔφορος τῆς περιουσίας τῆς μονῆς μετὰ τὸ θάνατο της. Αὐτὸς ὅμως ἐκμεταλλευόταν πρὸς ἴδιον ὄφελος τὰ ἔσοδα καὶ τὸ μοναστήρι εἶχε βρεθεῖ σὲ δεινὴ οἰκονομικὴ θέση.
Μετὰ τὴν Ἅλωση ἡ ἐκκλησία δωρήθηκε στὸν Ἕλληνα ἀρχιτέκτονα Χριστόδουλο ὡς ἀνταμοιβὴ ἀπὸ τὸν Μωάμεθ Β´ για τὴν ἀνέγερση τοῦ τεμένους τοῦ κατακτητὴ Fatih στὸ χῶρο τοῦ κατεδαφισθέντος ναοῦ τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων. Μὲ τοὺς τίτλους ποὺ τῆς παραχώρησε ὁ Πορθητὴς διέφυγε καὶ τὴ μετατροπή της σὲ τζαμὶ ἐπὶ Σελὴμ Α´. Ἔτσι ἡ Παναγία ἡ Μουχλιώτισσα ἐξακολουθεῖ νὰ λειτουργιέται ὡς τὶς μέρες μας.
Σὲ περιτειχισμένο χῶρο μὲ μικρὴ αὐλὴ βρίσκεται μὲ τὸ ἀκανόνιστο σχῆμα του ὁ ναός. Τὸ κυριότερο ἀρχιτεκτονικό του γνώρισμα εἶναι ὁ ῥαδινὸς καὶ κομψὸς τροῦλλος ποὺ προβάλλει δυσανάλογος μὲ τὸ μέγεθος τοῦ κτιρίου. Στηρίζεται πάνω σὲ τέσσερεις πεσσούς. Ἀνατολικὰ διατηρεῖται μέχρι σήμερα ἡ ἁψίδα καὶ βόρεια διασῴζονται μερικὰ στοιχεῖα ἀπὸ δεύτερη μὲ τρόπο ὥστε νὰ ἀποκαλύπτεται τὸ παλαιὸ τρίκογχο σχέδιο τοῦ Ἱεροῦ. Ὁλόκληρη ἡ νότια πλευρὰ διευρύνθηκε μεταγενέστερα καὶ δημιουργήθηκε ὀρθογώνια αἴθουσα, ποὺ καλύπτεται μὲ σταυροθόλια. Ἀπὸ τὸν παλαιὸ διάκοσμο τοῦ ναοῦ διατηροῦνται ἴχνη ἀπὸ τὴν παράσταση τῆς Δευτέρας Παρουσίας. Ἀπὸ ἐνθύμηση στὸν χειρόγραφο κώδικα τοῦ λεξικοῦ τοῦ Σουΐδα πληροφορούμαστε ὅτι ὁ ζωγράφος Μόδεστος στὰ τέλη τοῦ 13ου αἰ. ζωγράφισε τὸ ναό.
Ἐκτὸς ἀπὸ τὴν ψηφιδωτὴ εἰκόνα τῆς Παναγίας τῆς Μουχλιώτισσας, τὴν ὁποία ὁ Σωτηρίου χρονολογεῖ στὰ τέλη τοῦ 13ου ἢ ἀρχὲς 14ου αἰ., ξεχωρίζουν ἄλλες τέσσερεις εἰκόνες τῆς μεταβυζαντινῆς περιόδου: ἡ Ἁγία Παρασκευὴ (1,35X0,40), ἡ Ἁγία Εὐφημία (1,35X0,40), οἱ Τρεῖς Ἱεράρχαι (1,25X0,60) καὶ οἱ Ἅγιοι Θεόδωροι (1,27X0,54). Τὸ κωδωνοστάσιο στὴν αὐλὴ εἶναι νεώτερο.

Photo

Αθανάσιος Παλιούρας
Ιστοσελίδα Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως
(Ιεροί Ναοί Κωνσταντινουπόλεως)

Τετάρτη 10 Αυγούστου 2011