Φθινοπωρινός πόνος- Güz sancısı

  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 Σκηνές από την ταινία.

 Από την παρουσίαση της ταινίας στην Ελλάδα.

Σκηνοθεσία:

Tomris Giritlioglu

Σενάριο:

Ali Ulvi Hünkar, Yilmaz Karakoyunlu (μυθιστόρημα), Etyen Mahçupyan, Nilgün Önes, Tayfun Pirselimoglu

Cast:

Murat Yildirim (Behçet), Okan Yalabik (Suat),Beren Saat (Elena), Belcim Bilgin (Nemika),Umut Kurt (Ferit)

Η κριτική για την ταινία του Θοδωρή Κουτσογιαννόπουλου

1955, στην όμορφη περιοχή Πέρα της Κωνσταντινούπολης. Ο Μπεχτσέτ είναι ο γιος του εύπορου Τούρκου Καμίλ Εφέντι, ο οποίος έχει μεγάλη δύναμη και επιρροή στις Αρχές του κράτους. Ο Μπεχτσέτ είναι ιδεαλιστής και εθνικιστής και, ενώ είναι αρραβωνιασμένος με την Νεμίκα, ερωτεύεται το κορίτσι που βλέπει στο απέναντι παράθυρο του σπιτιού του. Είναι μια Ελληνίδα, η Έλενα. Καθώς ο έρωτας των δύο νέων μεγαλώνει, ξεσπούν τα βίαια γεγονότα του Σεπτέμβρη του 1955, οπότε κατευθυνόμενοι Τούρκοι εθνικιστές έκαναν επιθέσεις και καταστροφές σε ελληνικά σπίτια και καταστήματα. Η αγάπη τους παλεύει να αντέξει, καθώς τα συμβάντα τούς τοποθετούν σε αντίπαλες πλευρές.

 Η ταινία είναι ακαδημαϊκής προσέγγισης και τηλεοπτικής λογικής - θυμίζει σοβαρή σειρά με προσεκτική δομή και στρογγυλεμένους διαλόγους. Πολύ έξυπνα φέρνει σταδιακά σε πρώτο πλάνο το πολιτικό σκέλος, αφού έχει χτίσει το σχετικό ενδιαφέρον με το ρομάντσο της Ρωμιάς με τον Τούρκο. Πρόκειται για μια θαρραλέα ταινία γιατί διαθέτει όλα τα εμπορικά εχέγγυα για να αφηγηθεί μια ιστορία ταμπού, χωρίς να καταφεύγει σε καλλιτεχνίζουσες ή προπαγανδιστικές λύσεις. Το φίλτρο της είναι διορθωτικό και ανθρώπινο, στην απόπειρά της να φωτίσει μια άτσαλα μουντζουρωμένη σελίδα της τουρκικής ιστορίας, που φυσικά μας αφορά. Και δεν είμαι καθόλου σίγουρος αν κάποιος Έλληνας σκηνοθέτης θα τολμούσε ή θα είχε τη διάθεση να γυρίσει μια ταινία μαζικής απήχησης (οι Πληγές του Φθινοπώρου έσκισαν εμπορικά στην Τουρκία), που θα «έβγαζε λάδι» αλλοεθνείς και θα τοποθετούσε τους Έλληνες στο ρόλο του κακού.

 Πηγή: www.lifo.gr

ΚΡΙΤΙΚΗ: ΝΙΝΟΣ ΦΕΝΕΚ ΜΙΚΕΛΙΔΗΣ

Guz sancisi. Τουρκία, 2009. Τομρίς Γκιριτλίογλου. Σενάριο: Αλί Ουλβί Χουνκάρ, από μυθ. Γιλμάζ Καρακογιουνλού. Ηθοποιοί: Μουράτ Γιλντιρίμ, Μπεράν Σαάτ, Οκάν Γιαλαμπίκ. 112'
Μια ερωτική ιστορία ανάμεσα σ' έναν Τούρκο και μια Ελληνίδα στην Κωνσταντινούπολη, με φόντο το πογκρόμ που διοργάνωσαν οι τότε Αρχές, τον Σεπτέμβρη του 1955, ενάντια στους Ελληνες της Πόλης.

Το πογκρόμ κατά των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης τον Σεπτέμβριο του 1955, που, με δικαιολογία την έκρηξη βόμβας στο σπίτι του Ατατούρκ στη Θεσσαλονίκη (βόμβα που, όπως αποκαλύπτεται και στην ταινία, τοποθέτησαν οι ίδιοι οι Τούρκοι για να δικαιολογήσουν τις κατοπινές πράξεις τους), διοργάνωσαν διάφορες εθνικιστικές τουρκικές οργανώσεις με τη συγκατάθεση της κυβέρνησης Μεντερές, είναι το φόντο στο οποίο εκτυλίσσεται η ιστορία της ταινίας αυτής της Τομρίς Γκιριτλίογλου («Μια περαστική καλοκαιριάτικη βροχή»).

Στο επίκεντρο, μια ερωτική ιστορία ανάμεσα στον Μπεχτσέτ, έναν εθνικιστή Τούρκο φοιτητή, και την Ελενα, μια Ελληνίδα πόρνη που την εκδίδει η γιαγιά της. Μέσα από την εξέλιξη της πλοκής, τόσο με τη σχέση του Μπεχτσέτ με την Ελενα όσο και τη φιλία του μ' έναν κομμουνιστή συμφοιτητή του, ο νεαρός Τούρκος θ' ανακαλύψει τη συνωμοσία εναντίον των Ελλήνων της Πόλης, γεγονός που σταδιακά θα τον αλλάξει. Παρ' όλο που η σκηνοθέτρια αντιμετωπίζει τον χαρακτήρα της Ελενας με ξεχωριστή συμπάθεια (παρουσιάζοντάς τη σαν ένα αθώο, στην πραγματικότητα, παιδί), η ερωτική ιστορία αναπτύσσεται κάπως χαλαρά και χωρίς μεγάλη φαντασία, θυμίζοντας περισσότερο τηλεοπτικό σίριαλ.

Αντίθετα, τις σκηνές της προετοιμασίας και της πραγμάτωσης του πογκρόμ, από τις σκηνές όταν, το προηγούμενο βράδυ, φανατικοί εθνικιστές σημαδεύουν με κόκκινη μπογιά τα σπίτια και τα μαγαζιά των Ελλήνων (κάτι που έκαναν παλιότερα και οι ναζί στις ιδιοκτησίες των Εβραίων) ώς τις επιθέσεις, τις καταστροφές, τις λεηλασίες και την τρομοκρατία, η σκηνοθέτρια τα παρουσιάζει με τα πιο μελανά χρώματα, δείχνοντας από τη μία την ανέχεια του τότε καθεστώτος (αν και, για να κάνει κάπως πιο ήπια τα πράγματα, κάποιοι -ανάμεσά τους κι ένας στρατηγός- υπερασπίζονται τους Ελληνες) κι από την άλλη τη μανία και μιας μάζας παρασυρμένης από τα απαράδεκτα εθνικιστικά σλόγκαν τύπου «Η Κύπρος είναι τουρκική». Μια ταινία ιδιαίτερα τολμηρή για την Τουρκία, που με κάνει να διερωτώμαι γιατί οι δικοί μας σκηνοθέτες δεν καταπιάστηκαν ακόμη με ένα τέτοιο σημαντικό για μας θέμα.

Από την "Ελευθεροτυπία"

Χιλιάδες θεατές έχουν συρρεύσει στους κινηματογράφους της Τουρκίας, για να δουν την ταινία «Φθινοπωρινή οδύνη, πόνος»(Güz Sancısı), με φόντο τα «Σεπτεμβριανά του '55», τα επεισόδια που είχαν οργανωθεί εσκεμμένα, στις 6 και 7 Σεπτεμβρίου του 1955, εναντίον του Ελληνικού στοιχείου της Κωνσταντινούπολης.

Η ταινία της Tomris Giritlioğlu είναι βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Τούρκου λογοτέχνη και πολιτικού, Yılmaz Karakoyunlu, που αναφέρεται στην ιστορία αγάπης ενός Τούρκου μεγαλοαστού δημοσιογράφου και μιας ελληνίδας πόρνης. Η «Φθινοπωρινή οδύνη» (στα ελληνικά κυκλοφορεί ως «Φθινοπωρινός πόνος» από τις εκδόσεις «Τσουκάτου» σε μετάφραση Λιάνας Μυστακίδου), είχε πάρει το 1992 το βραβείο μυθιστορήματος της Εταιρείας Συγγραφέων Τουρκίας. Οι σκηνές των καταστροφών και των λεηλασιών στα ελληνικά καταστήματα του Πέρα είναι στο βιβλίο ολοζώντανες, όπως ακριβώς τις είχε καταγράψει η μνήμη του συγγραφέα.

Έχει πει ο Yilmaz Karakoyunlu στην εβδομαδιαία ελληνική εφημερίδα «Πυρσός» της Κωνσταντινούπολης (τεύχος 16 - 1 Φεβρουαρίου 1999): «Έγραψα ό,τι είδα. Το μόνο που έκανα ήταν μια αισθητική παρέμβαση. Τον Σεπτέμβριο του 1955 είδα τον όχλο που λεηλατούσε με τα ίδια μου τα μάτια. Δεν ήταν δυνατόν να το ανεχτώ, αλλά δεν είχα τη δύναμη να το εμποδίσω. Θα ήταν όμως λάθος να μιλάμε για ένα μυθιστόρημα που αφορά τη μειονοτική ζωή».  Ο Yilmaz Karakoyunlu που είχε διατελέσει και υπουργός στην τουρκική Βουλή είχε ασχοληθεί και με μία ταινία σχετικά με το φόρο ακίνητης περιουσίας του 1942 που έπληττε τις πολυάριθμές μειονότητες της Τουρκίας.

 Την πρώτη εβδομάδα κιόλας της προβολής , σε 92 τουρκικούς κινηματογράφους, την ταινία έτρεξαν να δουν 300.000 Τούρκοι θεατές! Το βιβλίο του Τούρκου συγγραφέα και βουλευτή του Κόμματος της Μητέρας Πατρίδας, αξιολογήθηκε ως «ειλικρινής συγγνώμη» για όσα συνέβησαν εκείνη την περίοδο. Αρκετοί ήταν εκείνοι που είχαν εκφράσει φόβους ότι η πρεμιέρα της ταινίας θα προκαλούσε εθνικιστικές εκρήξεις, αλλά διαψεύσθηκαν. Η ταινία είναι σκληρή με τους Τούρκους, τους οποίους δείχνει να επιδίδονται σε φρικαλεότητες.

Τρεις μέρες μετά την πρεμιέρα της ταινίας, ο διευθυντής της Hürriyet, Ertuğrul Özkök, έγραψε: «Όταν έβγαινα από την ειδική προβολή της ταινίας, ένας φίλος ζήτησε τη γνώμη μου κι εγώ του είπα: Είθε μετά από 20-30 χρόνια, να μην αναγκαστούμε να κάνουμε μια παρόμοια ταινία. Ο Θεός να φυλάει την Τουρκία από αυτό το ρεζιλίκι». Το σοκ που προκάλεσε η συγκεκριμένη ταινία στην Τουρκία, πυροδότησε σειρά δημοσιευμάτων σε πολλές ευρωπαϊκές εφημερίδες.
Η ολλανδική  εφημερίδα «Trown» δημοσίευσε ανταπόκριση του Erdal Balcı από την Κωνσταντινούπολη, με τίτλο «Η Κωνσταντινούπολη ντρέπεται για το 1955» και υπέρτιτλο "Ταινία για το διωγμό των Ελλήνων προβάλλει ξεχασμένη ιστορία. Στο ρεπορτάζ τονίζεται ότι  πρόκειται για ταινία που αναφέρεται στα φρικτά γεγονότα του 1955, τη χρονιά που η ελληνική μειονότητα δέχθηκε επίθεση και εκδιώχθηκε από το τουρκικό κράτος" . «Οι Τούρκοι», συνεχίζει ο Erdal Balcı «έχουν εκπλαγεί με την ταινία. Φαίνεται πως πολλοί δεν γνωρίζουν το progrom».

Ο Taha Akyol της εφημερίδας Millyet , αρθρογράφος, επισημαίνει : "Δεν με ενοχλεί να γράφονται και να σκηνοθετούνται οι ντροπές μας αυτές. Πώς αλλιώς θα αντικρίσουμε τον καθρέφτη, για να μάθουμε ότι ορισμένα πράγματα είναι άσχημα;".

Σε εποχές που οι λαοί αρχίζουν με λιγότερο ή περισσότερο γρήγορα να αντιλαμβάνονται ότι μέσα στους αιώνες έχουν εξαπατηθεί από τους εκάστοτε άρχοντες τους, από τα θέλω , τις άρρωστες - αρκετές φορές - βλέψεις ή οράματά τους.

Σε εποχές που δε χρειάζεται πια να μας τυφλώνει και να μας σκεπάζει το πέπλο της Ιστορίας. Σε εποχές που οι περισσότεροι λαοί, απλοί άνθρωποι σαν και εμάς δεν πρέπει να μεγαλώνουμε - ιδιαιτέρως οι καινούριες γενιές - που οφείλουμε να συνεχίζουμε τη ζωή μας, χωρίς μίσος, πιστεύω αξίζει να δούμε με καλή διάθεση αυτή την ταινία.

Αν επισκεφθείτε τη σύγχρονη Τουρκία δεν είναι δύσκολο, εμείς οι Έλληνες, οι Ίωνες κατ'εκείνους, να νοιώσουμε τη ζεστασιά και τη φιλικότητα με την οποία μας περιβάλλουν. Για τους απλούς Τούρκους είμαστε οι γνωστοί kardeşler ή Komşu(αδέρφια ή γείτονες). Και οι πιο απλοί ή αμόρφωτοι πιστεύουν ότι η Αγγλία και η Αμερική είναι υπεύθυνες για τις διαφορές μας και δεν είναι ξένο στο να ακούσεις ακόμα και από κάποιο οδηγό ταξί τη χαρακτηριστική φράση: « Η Αγγλία; Είναι καλύτερη κι από εκδιδόμενη γυναίκα...». Στο λένε με ιδιαίτερη έμφαση : " Inglitere orozpu daha iyi " !

Εμείς οι Έλληνες πολλές φορές το προσλαμβάνουμε όλο αυτό ως «δουλοπρέπεια». Δε θα αναλύσω το λόγο, για τον οποίο το βλέπουμε έτσι. Υπάρχουν πολλές απαντήσεις, που μάλλον δε μας κολακεύουν ως λαό.

Προσωπικά, θα πρότεινα να αφήσουμε ελεύθερες, όσο πιο απροκατάληπτα, μπορούμε τις αισθήσεις και τις ανθρώπινες εκφάνσεις μας να μας οδηγήσουν.

 Να προσλάβουμε ό,τι καλό και ευχάριστο μπορούμε και να μοιραστούμε τις πιο όμορφες στιγμές με ένα λαό, με τον οποίο ταιριάζουμε σχεδόν απόλυτα.

Γαλαντής Λουκάκης 

http://www.athina984.gr/node/44678

Το βιβλίο στα τουρκικά...

 ... και στα ελληνικά.

Μέσα από το βιβλίο,  ο συγγραφέας Yılmaz Karakoyunlu αφηγείται την ιστορία δύο νέων ανθρώπων του Μπεχτσέτ, ενός Τούρκου καλλιεργημένου μεγαλοαστού και της Εστέρ, μίας Εβραίας πόρνης κάτω από τη σκιά των δραματικών γεγονότων που συνέβηκαν στην Κωνσταντινούπολη το Σεπτέμβριο του 1955, γνωστά ως Σεπτεμβριανά, τα οποία οδήγησαν στον ξεριζωμό του Ελληνισμού της Πόλης.

Πριν από λίγα χρόνια μάλλον δεν θα αναζητούσα να διαβάσω μυθιστόρημα Τούρκου συγγραφέα, όμως κάποια άρθρα που διάβασα στις εφημερίδες, αλλά και η περιέργεια να δω πως περιγράφονται τα Σεπτεμβριανά από ένα Τούρκο συγγραφέα και πολιτικό, με ώθησαν στο να αγοράσω και να διαβάσω το βιβλίο.

Η ιστορία του έρωτα των δύο νέων δεν μπορώ να πω ότι με συγκίνησε ιδιαίτερα, όμως θα πρέπει να ομολογήσω ότι ο τρόπος με τον οποίο ο συγγραφέας πλάθει και παρουσιάζει τα συναισθήματα, τα διλλήματα, τις αμφιβολίες, τις εντάσεις και τη «λύτρωση» των ηρώων του είναι αριστοτεχνικός.

Με τον ίδιο έξοχο τρόπο, ο συγγραφέας παρουσιάζει την ατμόσφαιρα της Πόλης εκείνης της εποχής πριν τα γεγονότα. Στο πρώτο μέρος του βιβλίου οι μυρωδιές, τα αρώματα και οι γλυκιές μουσικές από τις συνοικίες της Πόλης τυλίγονται γύρω σου σαν ένα απαλό, αέρινο πέπλο και όπως λέει και η μεταφράστρια του βιβλίου στον πρόλογο, πραγματικά νιώθεις αισθήματα αγάπης και νοσταλγίας για ένα χθες που χάθηκε ανεπιστρεπτί.

Στο δεύτερο μέρος, η ατμόσφαιρα αρχίζει να γίνεται πιο βαριά. Σταδιακά μαζί με τους ήρωες και την εξέλιξη της ιστορίας τους, αρχίζεις να βλέπεις τα γκρίζα σύννεφα που μαζεύονται πάνω από την Πόλη και προαισθάνεσαι ότι κάτι κακό θα συμβεί σύντομα. Η κορύφωση της έντασης αποτυπώνεται με δραματικό τρόπο στο καθοδηγούμενο ξέσπασμα και τους άγριους βανδαλισμούς του όχλου που στο πέρασμά του σπέρνει την καταστροφή και δεν αφήνει τίποτα όρθιο.

Παρακάτω είναι μερικά αποσπάσματα που ξεχώρισα από το βιβλίο και τα οποία εκτιμώ ότι μέσα από τους διαλόγους και τις σκέψεις των χαρακτήρων, εκφράζουν και τις απόψεις του συγγραφέα :

• Όσοι δεν ξέρουν να συγχωρούν, δεν έχουν δικαίωμα να ζητούν συγγνώμη.

• Στα περιποιημένα τραπέζια του εστιατορίου «Ρεφίκ» η Εστέρ έδειχνε πως μπορεί να αναδειχθεί η ομορφιά με αξιοπρέπεια. Το ζήτημα δεν ήταν θέμα εξωτερικής εμφάνισης ή περιβολής. Η εσωτερική ακτινοβολία του ανθρώπου σε συνδυασμό με την καλή ανατροφή δημιουργούν αυτή την πραγματικότητα.

• Χωρίς φαντασία κανείς δεν μπορεί να διεκδικήσει το δικαίωμά του στο όνειρο.

• Αυτός που θέλει να λέγεται άνθρωπος πρέπει να ξέρει να αρπάζει τη ζωή, να αποκτά το θάρρος που χρειάζεται, ώστε να μη ζαρώνει σε μια γωνιά από ασήμαντους και άσκοπους φόβους. Όλοι όσοι προσπαθούν να φτιάξουν τη ζωή τους υπολογίζοντας τις κρίσεις και τις αξίες των άλλων, στο τέλος θα εξοντωθούν από τα προσωπικά τους πάθη, τα οποία θα έχουν συσσωρευθεί από την πίεση εντός τρόπου ζωής που υπακούει στις επιθυμίες του «κόσμου». Η λύτρωση από αυτές τις κακοτοπιές είναι στο χέρι του κάθε ανθρώπου. Και η θέλησή του εκδηλώνεται πρώτα απ’ όλα με την απόκτηση της ικανότητας να μην αφήνει τις έννοιες στην τύχη.

• Η πίστη που ορίζει να μεταθέτει κανείς τις απολαύσεις της ζωής στον άλλο κόσμο είναι ένα φορτίο που επωμίζεται άδικα ο άνθρωπος.

• Η ζωή και οι ανθρώπινες σχέσεις είναι μια περιπέτεια που δοκιμάζει η μία την άλλη στην αγκαλιά του Θεού. Όσοι νιώθουν μια μικρή γεύση ευτυχίας, μπορούν να λύσουν αυτό το αίνιγμα, έστω και αν ελάχιστα αντιλαμβάνονται τη διαφορά ανάμεσα στο όνειρο και την πραγματικότητα. Αυτοί που απολαμβάνουν μόνο την κάθε μέρα δεν έχουν το χρόνο αλλά ούτε και το δικαίωμα να λύσουν αυτό το αίνιγμα. Στέκονται άλλοτε συνεσταλμένοι άλλοτε ισχυρογνώμονες σε μια πλάστιγγα που μπορεί να γείρει κάθε στιγμή, αλλά στο τέλος πάντα αυτοί είναι οι ηττημένοι…

• Εάν ήταν δυνατό να κατανοήσει κανείς με το νου και τη σκέψη όλη την αλήθεια, δε θα χρειάζονταν τα φώτα της πίστης. Αυτό που ο Θεός ονομάζει αποκάλυψη είναι ο βαθμός της πνευματικής προσέγγισης χάρη στην οποία βλέπει κανείς τη δύναμη και την ομορφιά του Θεού μέσα στον καθρέπτη, γεμάτος έρωτα και θαυμασμό.

• Η κατανόηση του μυστηρίου της ύπαρξης δεν επιτυγχάνεται με την απελπιστική εγκαρτέρηση. Μόνο η εγκόσμια δοκιμασία οδηγεί τις ψυχές στην αθανασία.
• Η ωραία, φωτισμένη, εγκάρδια σκέψη που σέβεται τις ηθικές αξίες μπορεί να κατακτήσει την αθανασία. Ο θάνατος είναι η στιγμή της ανάστασης…Ανοίγει τις πόρτες της ένωσης μ’ αυτό το μεγάλο μυστικό. Είναι η πορεία ενός μικρού κυττάρου της φθαρτής ζωής προς το μεγάλο μυστικό της αιώνιας ζωής…Αυτή είναι η ουσία όλων των θρησκειών και κάθε πίστης. Η ουσία αυτή είναι ο ίδιος ο άνθρωπος.

• Οι άνθρωποι πρέπει να κάνουν έρωτα την ημέρα, για να απαλλαγούν από το φόβο ότι θα τελειώσει η νύχτα.

• Η εδραίωση της φιλελεύθερης οικονομίας σε μια χώρα δεν επιτυγχάνεται μόνο όταν αλλάζει χέρια το κεφάλαιο. Η φιλελεύθερη οικονομία αλλάζει τις παραδόσεις, τις αντιλήψεις, τις ηθικές αξίες του λαού μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα. Η αλλαγή αυτή μπορεί να ξεπεράσει τα φυσιολογικά όρια και να μετατραπεί σε σταδιακά αυξανόμενη, αχαλίνωτη απληστία.

• Οι πρωτεργάτες, με εξοργισμένα μάτια και ανάγλυφο τον ενθουσιασμό της πατριδολατρίας στα πρόσωπά τους, κατέλαβαν τους δρόμους σα ληστές, χωρίς να αντιμετωπίσουν την παραμικρή αντίσταση. Ολόκληρη η Πόλη –και όχι μόνο το Πέρα- ήταν υπό την κατοχή τους. Όλοι έτρεχαν προς την πλατεία Ταξίμ.

• Η κατάσταση στην Πόλη είχε ξεφύγει από κάθε έλεγχο. Ο όχλος ενεργούσε ανεξέλεγκτα. Καμία δύναμη δεν μπορούσε να τον σταματήσει.
  Ξέσπασαν φωτιές σε ολόκληρη την πόλη και οι λεηλασίες έφτασαν στο αποκορύφωμά τους. Ο άνθρωπος φαίνεται ότι από τη στιγμή της γέννησής του έχει την έμφυτη τάση να προσπαθεί να αφανίσει το συνάνθρωπό του. Ο άνθρωπος είναι έρμαιο του πάθους αυτού, που τον κάνει να νιώθει γενναίος, όταν στρέφεται εναντίον αδύνατων και ανυπεράσπιστων ανθρώπων.

Μερικά στοιχεία ακόμη για το βιβλίο :

• Το Φθινοπωρινός Πόνος απέσπασε το Α’ βραβείο της Ένωσης Τούρκων συγγραφέων το 1992

• Κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στην Ελλάδα πριν από 11 χρόνια από τις εκδόσεις «Τσουκάτου»

• Το ζωγραφικό έργο που υπάρχει στο εξώφυλλο του βιβλίου λέγεται «Ελπίδα» και είναι δημιουργία της Γεύσω Ελματζόγλου Παπαδάκη

• Η Διδάκτορας Κοινωνιολογίας και διακεκριμένη μελετήτρια των ελληνοτουρκικών σχέσεων, Λιάνα Μυστακίδου επιμελήθηκε της μετάφρασης του βιβλίου και μάλιστα το 2000 τιμήθηκε με το Βραβείο Ρήγας Φερραίος από την Εταιρεία Ελλήνων Μεταφραστών Λογοτεχνίας για την αριστοτεχνική του απόδοση στα ελληνικά. 

Η ίδια έχει δηλώσει για το βιβλίο και το συγγραφέα «Ο Φθινοπωρινός Πόνος γράφτηκε από πολιτικό κι ως εκ τούτου, το πράγμα αποκτά άλλη βαρύτητα. Εκτιμώ ότι πρόκειται για συγγραφέα αληθινό και έντιμο, ο οποίος εξακολουθεί να εργάζεται πάνω στο θέμα των δύο χωρών. Για δε το συγκεκριμένο βιβλίο δεν έλαβε δραχμή από πνευματικά δικαιώματα»

http://vassilisonline.blogspot.gr/2009/04/blog-post_08.html