Υπέρθυρη επιγραφή στην Ι.Μονή Χώρας,Κωνσταντινούπολη 14ου αιων-Interior inscription in Chora Monastery (Kariye camii) 14 c A.D.

Η επιγραφή υπάρχει στο εσωτερικό του Ι.Ν.της Μονής της Χώρας  και είναι του 14ου αιώνος

φωτο Αναστ.Γκεντσίδη

Φωτογραφία της επιγραφής υπάρχει και στο λεύκωμα
"Θράκη-Κωνσταντινούπολη Οδοιπορικό του Γ.Λαμπάκη" (1902)
 Εκδόσεις Υπ Πολιτισμού/Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου 2007 .

                                                                      ΑΕ 3625

Στη φωτογραφία, δωρεά του Λ. Καλαμίδα το 1903, την οποία ο Γ. Λαμπάκης

κατέγραψε στον κατάλογο της ΧΑΕ με το σχόλιο «Μονὴ Χώρας. Ἐνεπίγραφος

ἁψὶς41. Κωνσταντινούπολη, Μονή της Χώρας

Ο τάφος του Μιχαήλ Τορνίκη (νότιος τοίχος παρεκκλησίου)

Χ ἐν τῷ ναῷ» εικονίζεται ο τάφος Δ του παρεκκλησίου της μονής. Πίσω από

τα δύο κλειστά θυρόφυλλα που διακρίνονται στο κέντρο υπήρχε αρκοσόλιο,

μέσα στο οποίο ήταν τοποθετημένη η σαρκοφάγος του Μιχαήλ Τορνίκη και

πιθανόν της συζύγου του. Η κόγχη αυτή κλείστηκε κατά τη μετατροπή

της μονής σε ισλαμικό τέμενος με το κτίσιμο τοίχου, ενώ οι σαρκοφάγοι είχαν

απομακρυνθεί προ πολλού.

Επάνω από τον τοίχο που έκλεισε την κόγχη φαίνεται καθαρά

στη φωτογραφία ένα μαρμάρινο ταινιωτό τόξο κοσμημένο με φύλλα ακάνθου.

Ένα μικρότερο τόξο επιστέφει την ανάγλυφη μορφή του Χριστού Εμμανουήλ,

που βρίσκεται στο κέντρο του μετώπου του μεγάλου τόξου. Σε καθεμιά

από τις τριγωνικές επιφάνειες του τελευταίου εικονίστηκε η προτομή

των αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ, οι οποίοι στρέφονται προς τον Χριστό.

Επάνω από το τόξο έχει σκαλιστεί επιτάφια επιγραφή, η οποία αποδίδεται

στον Μανουήλ Φιλή και αναφέρει ότι στο αρκοσόλιο είχε ταφεί ο συγγενής

της βασιλικής οικογένειας «μέγας κονοσταῦλος» Τορνίκης, φίλος και

συνεργάτης του Θεοδώρου Μετοχίτη, ο οποίος έπαιξε σημαντικό ρόλο

στην πολιτική ζωή του Βυζαντίου κατά τη βασιλεία του Ανδρόνικου Β ́

Παλαιολόγου. Η ταφή του στο σημείο αυτό του ναού, πιθανόν περί το 1328,

οφείλεται στην ιδιαίτερη σχέση του με τον κτήτορα.

Ο τοίχος που έκλεισε το αρκοσόλιο κατεδαφίστηκε το 1945. Τότε

αποκαλύφθηκαν σπαράγματα βυζαντινών ψηφιδωτών, στα οποία

εικονίζονταν ο Μιχαήλ Τορνίκης και η σύζυγός του με ενδύματα υψηλών

αξιωματούχων. Τα ψηφιδωτά αυτά πρέπει να είχαν καταστραφεί τη

βυζαντινή ακόμη εποχή, για αυτό και αντικαταστάθηκαν από τοιχογραφίες

στις οποίες οι ίδιες μορφές φέρουν μοναχικό ένδυμα. Το γεγονός αυτό συνάδει με

το περιεχόμενο της επιγραφής, στην οποία αναφέρεται ότι ο Μιχαήλ Τορνίκης

εκάρη μοναχός πριν από τον θάνατο του

:‧ BIBLIOGRAPHY   Underwood 1958, 271, 272-274, εικ. 5-7· Underwood 1966-1975, Ι, 276-280, ΙΙΙ, πίν. 537-539 ‧ Ševčenko 1975, 21, σημ. 14· Grabar 1976, 132-140, πίν. CVI   Hjort  1979, 250-255,  εικ. 66-70‧  Ousterhout 1987, εικ. 82

.