Αγία Σοφία : εκκλησία-τζαμί-μουσείο-τζαμί. Χρονολόγιο. Μέρος 1ο - Ayasofya : kilise-cami-müze-cami. Zaman çizelgesi. 1. bölüm - Hagia Sophia : church-mosque-museum-mosque. Timeline-Part 1

Ιστορία της Αγίας Σοφίας-Χρονολόγιο. Μέρος 1ο

360: Εγκαίνια της Μεγάλης Εκκλησίας επί βασιλείας του Κωνσταντίου Β΄

404: Ο ναός καταστρέφεται από πυρκαγιά κατά τη διάρκεια της στάσης που ακολούθησε την καθαίρεση του πατριάρχη Ιωάννου Χρυσοστόμου

415: Εγκαίνια της Αγίας Σοφίας του Θεοδοσίου Β΄

532: Ο ναός καίγεται κατά τη διάρκεια της Στάσης του Νίκα

537: Εγκαίνια της καινούριας τρουλαίας βασιλικής του Ιουστινιανού Α΄

558: Κατάρρευση του τρούλου μετά το σεισμό του 557

562: Δεύτερη αφιέρωση του ιουστινιάνειου ναού

565-577: Εργασίες στο πατριαρχικό μέγαρο επί πατριαρχίας του Ιωάννη Γ΄ Σχολαστικού

667-669: Ο θωμαΐτης τρίκλινος προστίθεται στο Πατριαρχείο επί πατριαρχίας Θωμά Β΄ (κατά άλλους επί Θωμά Α, 607-610)

8ος αιώνας: Ψηφιδωτά με τις μορφές του Χριστού και των αγίων καταστρέφονται κατά τη διάρκεια της Εικονομαχίας

790: Ο θωμαΐτης τρίκλινος καταστρέφεται από πυρκαγιά και στη συνέχεια επισκευάζεται

Τέλη βασιλείας Μιχαήλ Γ΄ (+867): Η Αγία Σοφία διακοσμείται εκ νέου με εικονιστικά ψωφιδωτά – η Θεοτόκος Βρεφοκρατούσα και ο αρχάγγελος Γαβριήλ στην αψίδα

μετά το 869: Προστίθενται ψηφιδωτά [επί Βασιλείου Α΄ (867-886)]· το δυτικό ημιθόλιο επισκευάζεται μετά το σεισμό του 869 (πιθανότατα οι τέσσερις αντηρίδες στη δυτική πλευρά του ναού επίσης χτίζονται εκείνη την εποχή)

10ος αιώνας: Νέα ψηφιδωτά - Λέων ΣΤ΄ (886-912) πάνω από τη Βασίλειο Πύλη που οδηγεί από τον έσω νάρθηκα στο κεντρικό κλίτος, Αλέξανδρος (912-913) στο βόρειο υπερώο/ στοά και η Θεοτόκος με τον Κωνσταντίνο και τον Ιουστινιανό Α΄ πάνω από τη νοτιοδυτική είσοδο του εξωνάρθηκα

989: Ο τρούλος καταστρέφεται από σεισμό· επισκευές από τον Αρμένιο αρχιτέκτονα Trdat (οι εργασίες ολοκληρώνονται το 994)

1042-1055: Ψηφιδωτό του Χριστού ένθρονου ανάμεσα στον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Θ΄ (1042-1055) και την αυτοκράτειρα Ζωή στο νότιο υπερώο

επί Ιωάννη Κομνηνού (1118-1143): Ψηφιδωτό του Ιωάννη Β΄ Κομνηνού και της συζύγου του Ειρήνης εκατέρωθεν της Βρεφοκρατούσας Θεοτόκου (σε ξεχωριστό πλαίσιο ο γιος τους Αλέξιος) στο νότιο υπερώο

1203: Ο θωμαΐτης τρίκλινος καίγεται στη μεγάλη φωτιά που προηγήθηκε της κατάληψης της πόλης από τους σταυροφόρους

1204: Ο μητροπολιτικός ναός λεηλατείται από τους σταυροφόρους. Ο Βαλδουίνος στέφεται αυτοκράτορας στην Αγία Σοφία

1205: Η Αγία Σοφία γίνεται η έδρα του λατινικού Πατριαρχείου

1261: Οι Βυζαντινοί ανακτούν την Κωνσταντινούπολη. Η Αγία Σοφία εφοδιάζεται με καινούρια εκκλησιαστικά σκεύη (η Δέηση στο νότιο υπερώο χρονολογείται στον ύστερο 13ο ή στο 14ο αιώνα)

1317: Συμπαγείς αντηρίδες στην ανατολική πλευρά του ναού, ορισμένες από αυτές στη νότια και στη βόρεια πλευρά χτίζονται επί αυτοκράτορα Ανδρονίκου Β΄ (1282-1328)

1346: Κατάρρευση μέρους του τρούλου, της ανατολικής κυρίως αψίδας και του ημιθολίου

1353: Επισκευές σε φθορές των θόλων ολοκληρώνονται από το στρατοπεδάρχη Αστρά και τον Giovanni Peralta• στη συνέχεια ο τρούλος διακοσμείται εκ νέου με ψηφιδωτό του Παντοκράτορα

1453: Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς. Η Αγία Σοφία μετατρέπεται σε τζαμί από το σουλτάνο Μεχμέτ Β΄ (1421-1481). Δίπλα στο ναό ανεγείρεται θρησκευτική σχολή

Πηγές : Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού - Τουρκικές ιστοσελίδες

Ayasofya tarihi-Zaman çizelgesi- 1. bölüm

360: Konstantios II döneminde Büyük Kilisenin açılışı

404: Patrik John Chrysostom'un devrilmesinin ardından ayaklanma sırasında kilise yangından yok edildi.

415: II. Theodosius Ayasofya'nın açılışı

532: Nika ayaklanmanın sırasında Tapinak yakıldı

537: Justinianos  A` yeni kubbeli bazilikasının açılışı

558: 557 depreminden sonra kubbenin çökmesi

562: Justinianos tapınağının ikinci özveri

565-577: III. Yuhanna'nın Patrikliği sırasında Patrik sarayında çalışmaları

667-669: Thomas II patrikliği sırasında Patrikhaneye Thomaite üçlüsü eklendi (Thomas I, 607-610'da diğerlerine göre)

8. yüzyıl: İkonoklazma sırasında Mesih ve azizlerin yer aldığı mozaikler yok edilir

790: Thomait üçlü ateşle yok edildi ve sonra tamir edildi

III. Michael'ın saltanatı sonları (+867): Ayasofya, figüratif mozaiklerle yeniden dekore edilmiştir - Bebeği tutan Meryem ve başmelek Cebrail

869'dan sonra: [Vasilios A` (867-886) döneminde] mozaikler eklendi; batı yarımküre 869 depreminden sonra onarıldı

10. yüzyıl: Yeni mozaikler : Krallık Kapısı'nın üstündeki Leo VI (886-912). İç nartkeksinden orta koridora giden kuzey galeride Alexandros (912-913).  Ana Meryem Konstantin ile Justinianos arasında eksonarteksin güneybatı girişinin üstünde

989: Depremde kubbe yok oldu . Ermeni mimar Trdat'ın yaptığı onarımlar (çalışmalar 994'te tamamlandı)

1042-1055: Güney galeride : Mesih taht üstünde  İmparator Konstantin IX (1042-1055) ile İmparatoriçe Zoe arasında enfes bir mozaik

John Komnenos (1118-1143): Güney salonda Bebek Theotokos'un  her iki tarafında John II Komnenos ve karısı Irene'nin mozaiği (ayrı bir bağlamda oğulları Aleksios)

1203: Thomite üçlü, Haçlılar tarafından şehrin işgalinden önce gelen büyük yangında yanıyor

1204: Metropolit  kilisesi haçlılar tarafından yağmalandı. Baldwin Ayasofya'da imparator tacı giydi

1205: Ayasofya Latin Patrikhanesi'nin merkezi oldu

1261: Bizanslılar İstanbul'u geri aldı. Ayasofya yeni dini mutfak eşyaları ile donatılmıştır (güney salonundaki dua 13. veya 14. yüzyılına kadar uzanır)

1317: Tapınağın doğu tarafındaki katı iskeleler, bazıları güney ve kuzey tarafında İmparator Andronikos II (1282-1328) döneminde inşa edildi.

1346: Kubbenin, doğu kemerinin ve hemitholionun bir kısmının çökmesi

1353: Kubbelerdeki hasarın onarımı General Astra ve Giovanni Peralta tarafından tamamlandı; daha sonra kubbe Pantocrator mozaiği ile yeniden dekore edildi

1453: Osmanlıların İstanbul'u fethetmesi. Ayasofya, Sultan II.Mehmet (1421-1481) tarafından camiye dönüştürülür. Tapınağın yanında dini bir okul inşa ediliyor

Kaynaklar : Yunan dünyasının kuruluşu , Türk siteleri

Hagia Sophia history timeline - Part 1

360: Inauguration of the Great Church during the reign of Constantine II

 404: The church is destroyed by fire during the stand that followed the overthrow of Patriarch John Chrysostom

 415: Inauguration of the Hagia Sophia of Theodosius II

 532: The temple is burned during the Nika Stasis

 537: Inauguration of the new domed basilica of Justinian AD

 558: Collapse of the dome after the earthquake of 557

 562: Second dedication of the Justinian temple

 565-577: Works in the patriarchal palace during the patriarchate of John III the Scholastic

 667-669: The Thomaite triple is added to the Patriarchate during the patriarchate of Thomas II (according to others during Thomas I, 607-610)

 8th century: Mosaics with the figures of Christ and the saints are destroyed during the Iconoclasm

 790: The Thomait triple is destroyed by fire and then repaired

 Fees of the reign of Michael III (+867): Hagia Sophia is re-decorated with figurative mosaics - the Virgin holding the Infant and the archangel Gabriel in the arch

 after 869: Mosaics added [during the reign of Basil AD (867-886)]; the western hemisphere is repaired after the earthquake of 869

 10th century: New mosaics - Leo VI (886-912) above the Kingdom Gate leading from the inner narthex to the central aisle, Alexander (912-913) to the north gallery / gallery and the Virgin with Constantine and Justinian I Or above the southwest entrance of the exonarthex

 989: Earthquake destroys dome; repairs by Armenian architect Trdat (work completed in 994)

 1042-1055: Mosaic of Christ enthroned between Emperor Constantine IX (1042-1055) and Empress Zoe in the south palace

 on John Komnenos (1118-1143): Mosaic of John II Komnenos and his wife Irene on either side of the Infant Theotokos (in a separate context their son Alexios) in the south hall

 1203: The Thomite triple burns in the great fire that preceded the occupation of the city by the Crusaders

 1204: The metropolitan church is looted by the crusaders. Baldwin is crowned emperor in Hagia Sophia

 1205: Hagia Sophia becomes the seat of the Latin Patriarchate

 1261: The Byzantines recapture Constantinople. Hagia Sophia is equipped with new ecclesiastical utensils (the Deesis in the south hall dates back to the late 13th or 14th century)

 1317: Solid piers on the east side of the temple, some of them on the south and north side are built during the reign of Emperor Andronikos II (1282-1328)

 1346: Collapse of part of the dome, the eastern arch and the hemisphere

 1353: Repairs to the damage to the domes are completed by General Astra and Giovanni Peralta; then the dome is re-decorated with a mosaic of the Pantocrator

1453: Conquest of Constantinople by the Ottomans. Hagia Sophia is converted into a mosque by Sultan Mehmet II (1421-1481). A religious school is being built next to the temple

Sources : Foundation of the hellenic world , Turkish sites