Τα τείχη της πόλης

Τα Τείχη της Κωνσταντινούπολης

Το 667 π.Χ. ο Βύζαντας από τα Μέγαρα έχτισε το Βυζάντιο ανάμεσα στον Κεράτιο Κόλπο, το Βόσπορο και τη θάλασσα του Μαρμαρά . Προς τη μεριά της ξηράς , προς τη Θρακική πεδιάδα , έχτισε το πρώτο τείχος της πόλης . Το τείχος αυτό ήταν πολύ μικρότερο από αυτά που χτίστηκαν αργότερα για την Κωνσταντινούπολη  .

Η πρώτη επέκταση του τείχους έγινε από το Σεπτίμιο Σεβήρο , η δεύτερη από τον Κωνσταντίνο το Μεγάλο , όταν έχτισε την Κωνσταντινούπολη ( 324-330 ) και την έκανε πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας και η τρίτη από τον αυτοκράτορα Θεοδόσιο τον Α` , επειδή η πόλη είχε επεκταθεί .

Τα σημερινά τείχη είναι της εποχής του Θεοδοσίου . Η κατασκευή τους άρχισε το 408 , επισκευάστηκαν μετά από ένα σεισμό και απέκτησαν την τελική μορφή τους το 448 μ.Χ.

Τα αρχικά τείχη είχαν μήκος 6 χιλιομέτρων . Τα τείχη του Θεοδοσίου χτίστηκαν 1500 μέτρα δυτικά από τα τείχη του Κωνσταντίνου και ένωσαν τις Βλαχέρνες (ΒΑ) με την Προποντίδα (ΝΔ) .

Τα τείχη χτίστηκαν ως διπλή οχυρωματική γραμμή . Μπροστά υπήρχε αμυντική τάφρος , μετά το έξω ή μικρό τείχος , ύστερα περίβολος 15-20 μέτρων και πιο μέσα το μέγα τείχος ή κυρίως τείχος .

Η τάφρος είχε βάθος 10 μέτρων και πλάτος 21 μέτρων . Απείχε από το έξω τείχος 15 με 17 μέτρα .
Το έξω τείχος είχε ύψος 7 με 8,5 μέτρα και 96 πύργους : κάθε 50 μέτρα υπήρχε πύργος ύψους 10 μέτρων .
Το έσω τείχος είχε ύψος 10 με 13 μέτρα και 96 πύργους . Κάθε 60 με 70 μέτρα υπήρχε πύργος ύψους 19 μέτρων .

Στο χερσαίο τείχος υπήρχαν 10 πύλες , μια πολιτική και μια στρατιωτική εναλλάξ , και μια πύλη για τον αυτοκράτορα , η Χρυσή Πύλη .
Οι πολιτικές πύλες ( Αγίου Ρωμανού , Ρηγίου , Σηλυμβρίας , Χαρισίου ήταν ανοιχτές μέχρι το μεσημέρι .
Οι στρατιωτικές πύλες οδηγούσαν μόνο στον περίβολο ανάμεσα στα τείχη . Ήταν αριθμημένες από Νότο προς Βορράν : Πύλη του Πρώτου , του Δευτέρου , του Τρίτου , του Τετάρτου και του Πέμπτου .

Επίσης υπήρχαν κάποιες μικρότερες πύλες γνωστές ως πυλίδες . Τις χρησιμοποιούσαν οι στρατιώτες, για να ανεβοκατεβαίνουν στα τείχη, οι  αγγελιαφόροι ή οι μυστικοί καλεσμένοι ή επισκέπτες του αυτοκράτορα και οι μοναχοί για να πηγαινοέρχονται στα μοναστήρια. Μια από αυτές τις πυλίδες ήταν και η γνωστή, για τον τραγικό της ρόλο στην άλωση της Πόλης το 1453 , Κερκόπορτα ή όπως λεγόταν αλλιώς Ξυλόκερκος Πόρτα .

Τον 5ο αιώνα ο αυτοκράτορας Ζήνων έχτισε το Επταπύργιο . Το οχυρό παραμελήθηκε και κατέρρευσε . Το ξαναέχτισαν το 10ο αιώνα , καταστράφηκε στην άλωση της Πόλης το 1204 και το ξαναέχτισε ο αυτοκράτορας Ιωάννης ΣΤ` Κατακουζηνός το 1350 .

Λίγα χρόνια πριν την άλωση της Πόλης το 1453 , προστέθηκαν δύο πύργοι    και ονομάστηκε επταπύργιο . Από τους Οθωμανούς ονομάστηκε Γεντί Κουλέ και αργότερα έγινε φυλακή , όπου φυλακίστηκαν πολλοί διάσημοι , Οθωμανοί υπήκοοι , αλλά και ξένοι .

Τα τείχη στην θάλασσα ήταν μικρότερα αλλά ήταν χτισμένα ακριβώς δίπλα της , ώστε να μην μπορεί να αποβιβαστεί ο εχθρός αν έκανε επίθεση από τη θάλασσα. Τα τείχη ήταν μονά σε όλο τους το μήκος . Μόνο στη συνοικία του Πετρίου στον Κεράτιο ήταν διπλά .

Τα θαλάσσια τείχη είχαν πάχος 3 με 4 μέτρα ενώ το ύψος τους ήταν 10 μέτρα στον Κεράτιο κόλπο και 13 με 15 μέτρα στη Θάλασσα του Μαρμαρά . Και στα παράκτια τείχη υπήρχαν πύργοι, ύψους περίπου 13 με 15 μέτρων, αλλά δεν ήταν σε ορισμένα διαστήματα , όπως στα χερσαία τείχη .

Οι πύλες στα θαλάσσια τείχη  ήταν μικρότερες από αυτές στα χερσαία τείχη . Λειτουργούσαν κυρίως ως εμπορικές για τους εμπόρους και για εφοδιασμό για τα στρατεύματα από τη θάλασσα .

 Για την ασφάλεια του Κερατίου κόλπου οι Βυζαντινοί  έκλειναν το στόμιο του κόλπου με μια βαριά σιδερένια αλυσίδα που έφτανε μέχρι τη συνοικία του Γαλατά .

Η ισχυρή διπλή σειρά των τειχών προστάτεψε την πόλη και κατά συνέπεια την Αυτοκρατορία σε πολλές πολιορκίες μέσα στους αιώνες . Γι` αυτό οι Βυζαντινοί τα έλεγαν θεοφύλακτα. Για μια μόνο φορά , το 1453, οι Οθωμανοί Τούρκοι , με τη χρήση ισχυρού πυροβολικού, τα διέσπασαν και κατέλαβαν την πόλη, καταλύοντας έτσι και τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία.