"Το κατηρειπωμένον τούτο τέμενος κείμενον προς νότον της εν Φαναρίω πύλης καλουμένης Αγιά-καπουσού, εντός Οθωμανικής συνοικίας, φέρει επί της εξωτερικής πλευράς του βήματος, Βυζαντινά ή μάλλον Ελληνικά κοσμήματα, τα μόνα διασωζόμενα επί τοίχου εκκλησιαστικού. Το δάπεδον του ναού εκ της νοτίου αυτού πλευράς, είναι ισόγειον μετά της διόδου. Την αριστεράν πλευράν υποκρατεί παχύτατον και ερυμνόν τείχος εκ λίθων και πλίνθων. Το ιερόν είναι υψηλότατον. Υπό τον ναόν είναι μέγα υπόγειον, εν τω οποίω δεν ηδυνήθην να εισέλθω, μη υπαρχούσης εισόδου. Ένεκα της κατωφέρειας του τόπου, υψώθη ο ναός δια του παχυτάτου τούτου τείχους. Το μήκος και το πλάτος της εκκλησίας και μέρος του σωζόμενου ιερού καταφαίνονται άνωθεν του ναού. Ήκουσα τους γείτονας Οθωμανούς πολλά μυθολογούντες περί του ναού τούτου, τον οποίον άπαντες εκάλουν αρχαίαν εκκλησίαν. Μετά φόβου τινός επαναλάμβανον, ότι οι τολμήσαντες να ιδρύσωσιν οικίαν επί της εκκλησίας ταύτης, αίφνης απεβίωσαν. Ένεκα τούτου, το τέμενος προ πολλών ετών πυρποληθέν, μένει ούτως έρημον, μη δυνάμενων των απόρων περιοίκων να ανεγείρωσιν αυτό.
Ματαίως περιεργάσθην παντούθεν το κτίριον, ίνα εύρω επιγραφήν 'η άλλο της πάλαι εκκλησίας τεκμήριον.
Η τοιχοποιία είναι αρχαιοτάτη, και εις τινά μέρη ομοιάζει την των χερσαίων τειχών, όπου αναφαίνονται κοσμήματα και γράμματα γενομένα δια εμβεβλημένων πλίνθων."
Αυτά έγραφε ο Πασπάτης το δεύτερο μισό του 19ου αι. Τον 20ο αι. στα βόρεια της κατασκευής χτίστηκαν μια μικρή φάμπρικα και σπίτια όπως επίσης και ένας κήπος, έτσι είναι αδύνατον κάποιος να ερευνήσει από κοντά την κατασκευή. Στα βορειανατολικά της αψίδας του βήματος το 1972 βρέθηκε ένα θολωτό κελάρι με μεγαλειώδεις διαστάσεις 4,5χ 5,5 μ.
Δεν είναι γνωστό ποιά εκκλησία ήταν, άλλοι υποστηρίζουν ότι ήταν η αγία Ιουλιανή εν τω Πετρίω, άλλοι ότι ήταν η μονή του Προδρόμου εν τω Πετρίω, αλλά πιο πιθανό είναι να ήταν η μονή του Χριστού του Ευεργέτου.
Η κατασκευή φαίνεται να είναι της εποχής των Παλαιολόγων ( πρώτο τέταρτο του 14ου αι.) αλλά δεν είναι σίγουρο.
Η εκκλησία μετατράπηκε σε τζαμί από τον καπουδάν πασά Σινάν πασά το 1553 αδερφό του σαντραζάμη Ρουστέμ πασά.
Σχεδιάγραμμα που δείχνει τη θέση του κτίσματος, το άνοιγμα που φαίνεται είναι η πύλη Yeni Kapi των τειχών του Κερατίου.
Η κατάσταση του κτίσματος το 2009.
Η κατάσταση του κτίσματος το 2011.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου