Το Ιερό Λούμα της Παναγίας των Βλαχερνών

Αναπαράσταση του συγκροτήματος των παλατιών των Βλαχερνών, στο νούμερο 1 η εκκλησία των Βλαχερνών και στο ν.2 το παρεκκλήσι της Αγίας Σορού.(Από την ιστοσελίδα byzantium1200).

Σύμφωνα με τον Κωδινό ο αυτοκράτορας Λέων ο Μακέλης έχτισε και το λούμα και επεκύρωσε σε αυτό πολλά κτήματα και σκεύη και χρυσά και αργυρά κειμήλια. Από το ναό της Αγίας Σορού περνούσε κάποιος στο ιερό Λούμα. Ήταν το τρίτο μέρος του μεγάλου ναού.
Όπως και ο μεγάλος ναός βρισκόταν έξω από το Θεοδοσιανό τείχος. Ο Ηράκλειος ήταν αυτός που το περιέλαβε εντός των τειχών με τείχος που έχτισε.
Ο Λέων ο Γραμματικός αναφέρει ότι ο αυτοκράτορας Τιβέριος (578-582) έχτισε και κόσμησε το λουτρό των Βλαχερνών.
Σύμφωνα με τα Πάτρια της κωνσταντινουπόλεως επειδή το λουτρό άρχισε να ερειπώνεται με το πέρασμα του χρόνου ο αυτοκράτορας Βασίλειος Β΄(976-1025) το χάλασε και το έφτιαξε από την αρχή ξοδεύοντας πολύ χρυσό και άργυρο για τον καλλωπισμό του.


Από το χρονικό του Σκυλίτζη η επίσκεψη του αυτοκράτορα Θεόφιλου στο ναό των Βλαχερνών


Το Λούμα αποτελούνταν από τα παράπτερα, τα αποδυτά,το μεγάλο θολωτό θάλαμο του Κολύμβου και τον μέσα θάλαμο του αγίου Φωτεινού. Στη μέση του θαλάμου του Κολύμβου υπήρχε μαρμάρινη κολυμβήθρα στην οποία μπορούσαν να μπουν έξι πιστοί συγχρόνως. Στο δεξιό μέρος υπήρχαν δύο καπνιστήρια όπου οι πιστοί έβαζαν διάφορα λιβάνια. Στο ανατολικό μέρος υπήρχε μια φιάλη με την αργυρή εικόνα της Παναγίας. Στο αριστερό μέρος σε μάρμαρο υπήρχε το εκτύπωμα του χεριού της Παναγίας γύρω με άργυρο.
Η ανατολική κόγχη αυτού του θαλάμου με μια πύλη συνέχιζε σε άλλο ενδότερο θάλαμο αυτόν
του αγίου Φωτεινού. Εκεί βρίσκονταν η μαρμάρινη εικόνα της Θεοτόκου από τα χέρια της οποίας έρρεε το αγίασμα. Το λουτρό θερμαίνονταν και λειτουργούσε κάθε Πέμπτη βράδυ προς Παρασκευή.
Οι χριστιανοί θεωρούσαν το λούμα των Βλαχερνών ως ένα είδος κολυμβήθρας του Σιλωάμ. Πολλοί ασθενείς ψυχικά ή σωματικά προσέρχονταν εκεί και θεραπεύονταν.
Οι πιστοί στην αρχή έμπαιναν στα παράπτερα, όπου και διανυκτέρευαν και πολλές φορές περίμεναν μέρες. Κατόπιν έβγαζαν τα ρούχα τους στα αποδυτά, έμπαιναν στο θάλαμο του ιερού κολύμβου,"εχρίοντο με ιεράν στακτήν" και λούονταν στο θολωτό του αγίου Φωτεινού. Έτσι καθαροί όπως ήταν καταδύονταν ακι αναδύονταν τρεις φορές στον ιερό κόλυμβο ενώ ο ιερέας διάβαζε τη σχετική ευχή.

Από το βιβλίο "Η Βλαχέρνα" εκδ. Τέρτιος